مقدمه: با توجه به ارتباط هیپرکلسترولمی و بیماری های قلبی عروقی، مطالعه در جهت معرفی روغن هایی که نقش کمتری در افزایش کلسترول خون دارند ضروری می باشد. یکی از این روغن ها، روغن کنجد می باشد. در بررسی حاضر اثر ارده (حاوی روغن کنجد) بر لیپوپروتیین ها و تری گلیسرید خون موش صحرایی مورد بررسی قرار گرفت.
روش ها: شصت موش صحرایی نر از نوع آلبینو ویستار به وزن و سن تقریبی یکسان در 6 گروه 10 تایی تقسیم شدند. ابتدا هر 6 گروه به مدت 20 روز تحت رژیم عادی یکسان قرار گرفته و سپس گروه های 6 گانه به مدت 30 روز تحت رژیم های غذایی متفاوت قرار داده شدند. گروه 1 رژیم عادی، گروه 2 رژیم عادی به علاوه ارده، گروه 3 رژیم عادی به علاوه روغن آفتاب گردان، گروه 4 رژیم پرکلسترول (رژیم عادی به علاوه 0.5% اسیدکولیک و 1% کلسترول)، گروه 5 رژیم پرکلسترول به علاوه ارده و گروه 6 رژیم پرکلسترول به علاوه روغن آفتاب گردان به مدت یک ماه مصرف کردند. در انتها، از طریق سینوس چشمی از موش ها خونگیری به عمل آمد و غلظت کلسترول، تری گلیسرید و HDL  سرم اندازه گیری شد. VLDL با استفاده از فرمول محاسبه گردید.
یافته ها: نتایج نشان داد که غلظت کلسترول خون موش های تغذیه شده با ارده (mg/dl 2.3±38.2) به طور معنی داری (P<0.01) نسبت به گروه 1 (5.9±49.5) کاهش داشت ولی این کاهش در گروه تغذیه شده با روغن آفتابگردان (گروه 3) معنی دار نبود. همچنین ارده به طور معنی داری باعث کاهش کلسترول موش های تغذیه شده با رژیم پرکلسترول (گروه 5) شد. کاهش کلسترول در موش های تغذیه شده با رژیم پرچرب به علاوه روغن آفتاب گردان نیز مشاهده گردید. نتایج حاصل از بررسی تری گلیسرید حاکی از کاهش معنی دار (P<0.05) تری گلیسرید در موش های گروه 2 در مقایسه با گروه کنترل (گروه 1) بوده است در صورتی که این کاهش در موش های تغذیه شده با روغن آفتابگردان (گروه 3) معنی دار نبود. در گروه های تغذیه شده با رژیم پرکلسترول (گروه های 5 و 6) روغن آفتابگردان قادر به کاهش معنی دار تری گلیسرید نسبت به گروه کنترل (گروه 4) نبود. در بررسی HDL، اختلاف معنی داری بین گروه های تغذیه شده با ارده و روغن آفتاب گردان با گروه کنترل مشاهده نشد. VLDL گروه 2 به طور معنی داری نسبت به گروه 1 کاهش یافت (P<0.05) ولی این کاهش در گروه 3 نسبت به گروه 1 معنی دار نیست. تغییرات VLDL در گروهای 5 و 6 نیز نسبت به گروه 4 معنی دار نمی باشد.
نتیجه گیری: نتایج بررسی، نشان دهنده اثر کاهش دهنده ارده بر کلسترول و تری گلیسرید سرم در رژیم عادی و همچنین کاهش کلسترول در سرم های هیپرکلسترولمی می باشد. با توجه به نتایج این مطالعه، پیشنهاد می گردد که اثر درمانی روغن کنجد در کاهش کلسترول افرادی که کلسترول خون بالا دارند مورد بررسی قرار گیرد.